กระดานสนทนา วัดโฆสิตาราม (บ้านแค) จ.ชัยนาท

(คัดลอกจากกระทู้ ของคุณประทีป ที่ลงเผยแพร่ใน Amuletsinthai)

     พระหล่อโบราณนั้นเราจะเห็นว่าผิวพระจะไม่เรียบ จะมีรูพรุนปรากฏให้เห็นกระจัดกระจายอยู่ทั่วไปบริเวณพื้นผิวองค์พระ พวกรูพรุนเหล่านี้เราเรียกว่า ตามด ด้วยเหตุที่ตามดปรากฏอยู่บนพื้นผิวพระ มีรูพรุนละเอียดเล็กๆ คล้ายๆ กับลูกตาของมด ซึ่งถือเป็นธรรมชาติที่สำคัญประการหนึ่งในพระหล่อโบราณ และเป็นจุดสังเกตในการแยกแยะแท้-เก๊ ได้ ทีนี้การเกิดตามดบนผิวพระเกิดขึ้นได้อย่างไรมีที่มาที่ไปอย่างไร หรือว่าช่างหล่อจงใจทำ จริงๆแล้วการเกิด ตามด บนผิวพระเกิดตามธรรมชาติของพระหล่อเนื้อโลหะที่มีโลหะหลายชนิดมาผสมกัน เมื่อมีโลหะหลายชนิดเช่น ทองแดง ดีบุก สังกะสี ปรอท เงิน ทอง ซึ่งการหล่อพระในสมัยโบราณจะมีผู้ศรัทธานำโลหะหลายชนิดเพื่อหล่อพระ เช่น ขันลงหิน ทัพพีทองเหลือง เข็มขัดนาค กำไล สร้อยทอง ทองคำใส่เข้าไปในเบ้าหล่อเพื่อหลอมรวมกันโดยอาศัยความร้อนโลหะบางชนิดต้องใช้ความร้อนสูงจึงจะละลายในขณะที่โลหะบางชนิดใช้ความร้อนไม่สูงมากก็ละลายได้โดยง่าย ทั้งนี้เพราะโลหะหลายชนิดมีจุดหลอมเหลวแตกต่างกัน และช่างใช้ความร้อนสูงในการหลอมโลหะให้เป็นเนื้อเดียวกัน เพื่อให้ละลายเป็นน้ำ เพื่อให้ง่ายแต่การเททองหล่อพระในแม่พิมพ์ ในขณะที่ช่างใช้ความร้อนสูงในการหลอมโลหะต่างชนิดกัน ก็จะเกิดปรากฎการณ์ที่เรียกว่า สูญเพลิง ของโลหะต่างชนิดขึ้นมาในกระบวนการหล่อพระ กล่าวคือโลหะที่มีจุดหลอมเหลวต่ำกว่าก็จะละลายก่อนในขณะที่โลหะที่มีจุดหลอมเหลวสูงยังไม่ละลาย ช่างหลอมก็จะเพิ่มความร้อนให้สูงในการหลอมละลายนั้น กว่าที่โลหะที่มีจุดหลอมเหลวสูงจะละลายหรือละลายได้หมด โลหะที่มีจุดหลอมเหลวต่ำซึ่งละลายไปก่อนหน้านั้นแล้วก็จะมอดไหม้ กลายเป็นขี้เถ้า ปรากฎการณ์เช่นนี้เรียกว่า สูญเพลิง และเป็นที่มาของตามดในผิวพระเมื่อโลหะที่มีจุดหลอมเหลวต่ำเกิดการ สูญเพลิงกลายเป็นขี้เถ้าไปแล้วก็จะปะปนกับเนื้อโลหะอื่น ที่ยังไม่สูญเพลิง(โลหะที่มีจุดหลอมเหลวสูงและละลายช้ากว่า) ที่ภาษาช่างเรียกว่าชี้เถ้า ไปฝากกับเนื้อโลหะที่ยังไม่สูญเพลิง เมื่อนำโลหะนั้นไปเทในแม่พิมพ์และเย็นตัวลงขี้เถ้าเหล่านั้นก็จะเกาะติดแน่นบนผิวโลหะ ซึ่งเราจะเห็นเป็นเม็ดเล็กๆสีดำๆบ้าง อมเทาขุ่นๆ บ้าง แทรกอยู่ในเนื้อโลหะตามผิวให้เห็น ที่นักเลงพระเรียกว่า เม็ดแร่ นั่นแหละ และหากขี้เถ้าติดไม่แน่นก็จะหลุดออกมาเนื้อโลหะก็จะมีรูพรุนที่เรียกว่า ตามด โดยเป็นรูพรุนเล็กๆ

     รูปหลวงพ่อเงินด้านบนที่วงกลมใว้ จะเห็นปรากฎการณ์สูญเพลิง เป็นเม็ดแร่สีดำๆติดอยู่บนผิวพระ

     รูปหลวงพ่อเพชร เกิดปรากฎการณ์สูญเพลิง บริเวณ หน้าอกหลวงพ่อจะเห็นเม็ดแร่เล็กๆ สีดำๆ 3-4 เม็ด

 ;D

    ดูกันให้ชัดๆ

 ;D

 ;D

ความรู้ก็ได้ องค์โชว์ก็สวย  คุ้มจริงๆ  ครับพี่สังขวานร  8) 8) 8)

มีประโยชน์อย่างแรงเลยครับพี่ :D

ชอบจังครับพี่สังขวานร
เดี๋ยวจะไปลองวิชากับญาติที่นครสวรรค์ดูครับ
เห็นแขวนรูปหล่อหลวงพ่อเดิมกันเยอะ   ;D

    :)  :D  ;D

ขอบคุณครับ ได้ความรู้มากเลย

เป็นความรู้ที่ยอดเยี่ยม แน่นด้วยวิชาการที่เป็นเรื่องของธรรมชาติ นำไปใช้พิจรณาพระเครื่องหล่อโบราณเก่าได้ดีทีเดียว นับถือครับ....โจ้

ยอดเยี่ยมครับผม  ด้วยความเคารพครับขออนุญาติถามครับ คือเดี๋ยวนี้ฝีมือก็เยอะพัฒนาไปไกลอยากถามว่าทำได้หรือเปล่าครับผม ถ้าได้รูปเปรียบเที่ยบก็ยอดเลยครับผม

ขอบคุณครับพี่ ที่ให้ความรู้ ;D

ขอบพระคุณมากครับ

 ;D

ผมเพิ่งกลับจากเดินสายที่เหนือครับ เอาวิชาของฃองพี่ไปใช้
เจ๋งครับพี่แต่ไม่มีตังค์เอามา ตั้งวงมอมเหล้าหมดไปหลายวันหลายขวด
ก็ยังไม่ยอมให้เลย ขนาดเป็นญาติกันแต๊ๆ
 เซ็งเลยครับพี่สังขวานร

อืม.........เป็นความรู้ใหม่ที่ดีครับ ยอดมากเลย

ขอบคุณมากๆครับ

เรื่องจุดดำๆเวลาส่องดูเนื้อโลหะหล่อจะมีอยู่แต่ไม่รู้ว่าเกิดจากอะไร เพึ่งจะถึงบางอ้อ
ขอบคุณครับสำหรับข้อมูล :)